હરિ વંદના

કોળી, ઠાકરડા, ભીલ જ્ઞાતિને ધર્મ પાળતા કર્યા
મહારાજે નાંદોલના વિપ્રોને બોલાવ્યા. તેમને કહ્યું : “અમારે અહીં બ્રાહ્મણોની ચોરાસી કરવી છે. તો આસપાસના ગામોના બ્રાહ્મણોમાં નોતરાં ફેરવવા છે.” આ સાંભળી તેમણે કહ્યું : ‘મહારાજ ! અમારી ન્યાતમાં હમણાં ઝઘડા ચાલે છે. એટલે ન્યાતના વરા બધા બંધ છે અને અમો કોઈ ક્યાંય જમવા જતા નથી.” મહારાજે આ સાંભળી રહ્યા. ન્યાતના ઝઘડા મહારાજની ચોરાસી કરવાના સંકલ્પની આડે આવ્યા. આવી ક્ષુદ્ર સમજણવાળા બ્રાહ્મણોએ શ્રીજીમહારાજના સંકલ્પમાં ભળી ભક્તિ કરવાનો આવો અમૂલ્ય અવસર ખોયો.આ અવસરે આસપાસના કોળી, ઠાકરડા, ભીલ વગેરે બાળ, જુવાન ત્યાં આવ્યા હતા. સત્સંગનો તેમને રંગ ન હતો. પરંતુ લોકો મહારાજને ભગવાન કહે છે અને વળી આજ બ્રાહ્મણોને નોતરાં છે તેથી કાંઈક જમવાનું પણ મળશે એ ભાવથી તેઓ આવ્યા હતા.
મહારાજે તેમને બધાને બોલાવ્યા અને કહ્યું: “તમે બધા આવ્યા છો તે આજે જમો ને અમારું વચન માનશો તો તમે પણ બ્રાહ્મણો જેવા થઈ જશો.”
સ્વામિનારાયણે વહેમોનું ખંડન પણ અતિ સફળતાપૂર્વક કર્યું. વળી હિંદુધર્મમાં અહિંદુ જાતિઓને સામિલ કરવામાં પણ સ્વામિનારાયણ પ્રથમ હતા.
ગુજરાત-કાઠિયાવાડની શુદ્ધ જાતિઓની ધાર્મિક ઉન્નતિ કરનાર પણ સ્વામિનારાયણ પહેલા હતા. એમનો સુધારો ઉચ્ચ જાતિઓને હલકી જાતિઓ સાથે ભેળવી દઈ ઉચ્ચ જાતિમાં હલકા સંસ્કાર પાડવાનો નહતો. પણ નીચલી જાતિઓને ચડાવી એમનામાં ઉચ્ચ જાતિના સંસ્કાર પાડવાનો હતો.